Wethouder Anouk Noordermeer over besluiten in het sociaal domein: ‘In de politiek zijn we niet zo goed in lange termijn denken’

Bron: Studio Alphen

GEMEENTE ALPHEN AAN DEN RIJN – Er is meer ouderenzorg nodig. Er zitten teveel kinderen in de jeugdzorg. De overheid heeft teveel naar zich toe getrokken. Er is te weinig geld en er moet worden bezuinigd. Kortom: er zijn veel uitdagingen in het sociaal domein. ‘We zullen andere keuzen moeten maken’, vindt wethouder Anouk Noordermeer (sociaal domein). ‘Er moet vooral meer en beter worden gewerkt aan lange termijn oplossingen.’

‘We hebben als samenleving steeds meer zorg nodig door vergrijzing. We worden ouder, maar er zijn steeds minder jongeren om de zaken over te nemen’, stelt wethouder Noordermeer. ‘Dat is geen nieuw probleem, dat zien we al tien tot vijftien jaar aankomen. Ondertussen zijn wel de bejaardenhuizen wegbezuinigd, zodat iedereen nu thuis zorg moet krijgen. In de politiek zijn we niet zo goed in lange termijn denken. Nu is het een probleem van de samenleving geworden.’

In een notendop is dit de kern van veel uitdagingen in het sociaal domein: er worden politieke besluiten genomen die op korte termijn een financiële bezuiniging opleveren, maar op lange termijn juist problemen en daarmee kosten veroorzaken. Het sociaal domein is programma 4 in de begroting van de gemeente Alphen aan den Rijn. Onder sociaal domein vallen Wmo, jeugdzorg, participatie, inclusie en armoedebeleid. Het structurele jaarlijkse budget is in totaal 193 miljoen euro. Dat is bijna de helft van het budget wat gemeente Alphen aan den Rijn uitgeeft voor alles wat zij doet.

Ondertussen is ook een cultuur ontstaan waarbij iedereen meent recht te hebben op zorg door de overheid. ‘Dat heeft de overheid zelf veroorzaakt’, vindt Noordermeer. ‘In Nederland zijn we groot geworden door samendoen, in de wijken en in de kerken. Dit nabuurschap is steeds meer overgegaan naar de overheid en is nu professioneel opgezet. De rol van de overheid moet echter juist níet zijn om alles over te nemen. In buurten moeten mensen juist dingen zelf willen en kunnen doen.’

De zorgvraag die ontstaat door vergrijzing valt vooral onder de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). In de Wmo zijn allerlei regelingen opgenomen om mensen te ondersteunen om langer thuis te blijven wonen. Vaak gebeurt dat naast steun door een mantelzorger. ‘Waar we ook op inzetten is bijvoorbeeld waardering voor mantelzorgers. Dat zijn de mensen die het verschil maken. Zij hebben wel ondersteuning nodig in de vorm van een loket waar snel vragen kunnen worden beantwoord, en vooral geen administratieve taken op hun bord. Ook is een mantelzorgcompliment als waardering heel waardevol.’

De hulpverlening in de jeugdzorg wordt geconfronteerd met het idee dat alles maakbaar is en ook dat de overheid ‘het’ wel regelt. Inmiddels heeft de jeugdzorg te maken met steeds meer kinderen die hulp nodig hebben, momenteel is dat een op de zeven jongeren. ‘Dat is veel te veel. Vaak gaat het om zaken die ouders zelf zouden moeten aanpakken. Dat is geen verwijt. De samenleving moet gewone problemen weer normaal gaan vinden’, zegt Noordermeer. ‘Als er echt hulp nodig is, moet je dat als overheid natuurlijk wel geven en ouders moeten ook geholpen worden. Je moet mensen niet aan laten modderen.’

De rol van de overheid is volgens de wethouder veel te groot geworden. ‘We moeten als overheid ook kunnen zeggen: hier zijn wij niet van. De samenleving moet zelf zaken oplossen en kan dat ook. Als overheid moet je niet van alles overnemen. Je moet juist mensen zelf dingen laten doen en die steun je dan als overheid.’

Daarnaast ziet Noordermeer ook andere uitdagingen voor de landelijke overheid: ‘Besluiteloosheid is funest, dan weet niemand meer wat er kan en moet worden gedaan. Ook gedoe rond financiering is een probleem. Daarom moeten we de discussie voeren over waar zijn wij als overheden wel van en waarvan niet.’

De landelijke overheid heeft veel uitdagingen veroorzaakt door professionalisering, maar de lokale overheid moet hiermee omgaan. ‘Lokaal moeten wij zorgen voor kwaliteit in het sociaal domein. Hoe moeten we dat doen en hoe kunnen we meten of het werkt?’

Het gaat echter niet alleen om hoe de gemeente omgaat met de bestaande situatie, er is ook en vooral een cultuuromslag nodig in de hele samenleving. ‘Dat is lange termijn denken en daar moeten we nu mee beginnen, want we hebben er wel een generatie voor nodig om de weerbaarheid te vergroten. In de jeugdzorg is dat proces nu ingezet en ook in de Wmo maken we stappen.’

Geen reacties

Geef een reactie