Val of ongeval door gladheid: wanneer is de gemeente aansprakelijk?
Foto: Ter illustratie
Het was vanmorgen spiegelglad in Alphen aan den Rijn. Op meerdere plekken in de gemeente kwamen mensen ten val en vonden verkeersincidenten plaats. De gladheid leidde tot valpartijen van fietsers en enkele ongevallen op de weg. Dat roept bij veel inwoners de vraag op: wie is er verantwoordelijk als je door gladheid letsel oploopt of schade rijdt?
Het korte antwoord: niet automatisch. De aansprakelijkheid van een gemeente hangt af van meerdere factoren.
Zorgplicht, geen garantie
Gemeenten hebben een zogenoemde zorgplicht. Dat betekent dat zij maatregelen moeten nemen om wegen en paden zo veilig mogelijk te houden, bijvoorbeeld door te strooien volgens een vastgesteld strooiplan. Dit is echter geen resultaatsverplichting. De gemeente kan niet garanderen dat alle wegen en stoepen altijd ijsvrij zijn, zeker niet bij plotselinge vorst of ijzel.
Wanneer kan de gemeente aansprakelijk zijn?
Een gemeente kan aansprakelijk worden gesteld als zij aantoonbaar nalatig is geweest. Dat kan bijvoorbeeld het geval zijn wanneer:
-
er langdurige gladheid was en er niet of nauwelijks is gestrooid;
-
het gaat om een belangrijke route, zoals een hoofdweg, druk fietspad of bekende gevaarlijke plek;
-
de gemeente voldoende tijd had om maatregelen te nemen, maar dit heeft nagelaten.
In zulke gevallen kan sprake zijn van onvoldoende zorg voor de openbare ruimte.
Wanneer meestal niet?
In veel situaties ligt de verantwoordelijkheid (deels) bij de weggebruiker zelf. Gemeenten zijn doorgaans niet aansprakelijk als:
-
het gaat om woonstraten, stoepen of kleinere paden;
-
de gladheid plotseling ontstond;
-
weggebruikers hun snelheid of gedrag niet hebben aangepast aan de omstandigheden.
Rechters benadrukken regelmatig dat van inwoners mag worden verwacht dat zij extra voorzichtig zijn bij winterse omstandigheden.
Auto-ongeluk door gladheid
Ook bij een ongeval met de auto, bijvoorbeeld tegen een boom, is aansprakelijkheid van de gemeente uitzonderlijk. Alleen wanneer duidelijk kan worden aangetoond dat de gemeente ernstig tekort is geschoten én de bestuurder aantoonbaar voorzichtig heeft gereden, kan een claim kans van slagen hebben.
Wat kunt u doen na een ongeval?
Wie denkt dat de gemeente haar zorgplicht niet is nagekomen, doet er goed aan bewijs te verzamelen. Denk aan foto’s van de situatie, verklaringen van getuigen en het vastleggen van tijdstip en weersomstandigheden. Met die informatie kan bij de gemeente een aansprakelijkstelling worden ingediend.
Conclusie
Gladheid betekent niet automatisch dat de gemeente aansprakelijk is. Alleen bij duidelijke nalatigheid kan schade of letsel op de gemeente worden verhaald. Voorzichtigheid en eigen verantwoordelijkheid blijven bij winterweer essentieel.
