Hoe gevangenis cruciale steken liet vallen bij ontsnapping Nicky S.: ‘Raam stond al dagen open’
Foto: Ter IllustratieBron: AD Groene Hart
De ontsnappingspoging van ‘speciekuipmoordenaar’ Nicky S. (34) uit de Alphense gevangenis op 12 oktober 2022 had veel eerder gestopt kunnen worden. In de dagen voorafgaand aan de uitbraak werd zijn cel niet gecontroleerd.
Het lijkt er sterk op dat personeel en de penitentiaire inrichting (PI) als geheel daarmee cruciale steken hebben laten vallen. Onderzoekers van het Bureau Veiligheid en Integriteit (BV&I) van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) hielden de uitbraakpoging tegen het licht.
Na onderzoek trekken zij de conclusie dat de uitbraakpoging van S., die door de rechtbank werd veroordeeld tot zeventien jaar cel en tbs, ‘in een veel vroeger stadium gestopt had kunnen worden’. In de nacht van die bewuste 12de oktober was S. zeker een uur op het dak van de PI, locatie Maatschapslaan.
Dat blijkt uit vertrouwelijke documenten die in handen zijn van het AD na een beroep op de Wet open overheid (Woo). In de twee dagen voordat S. uitbrak werd zijn cel niet onderworpen aan de dagelijkse inspectie, een klus waar medewerkers zo’n dertig tot zestig seconden de tijd voor hebben. Op 10 oktober werd alleen een deel van zijn afdeling gecontroleerd en afgetekend, niet de ring waar de cel van S. zich bevond. Op dinsdag 11 oktober werd de volledige lijst niet afgetekend.
Opmerkelijk genoeg beweert S. zelf dat het raam van zijn cel, waardoor hij ontsnapte, al ‘dagen’ voor zijn poging ‘openstond’. ,,Ik had een wit laken met punaises tegen het raam aan en het gordijn dicht”, reageert hij desgevraagd via zijn advocaat Mark Nillesen. ,,De tralies zijn ook wit, dus door het laken was er vanaf de buitenkant niets zichtbaar.” Dat het raam was afgedekt, wordt bevestigd door politiefoto’s, in bezit van het AD.
Losgewrikt raam
Op die foto’s is ook het losgewrikte raam te zien onder het bed van S. De sponning van het kozijn lag op zijn bureau, de kapotte tralie op de vloer naast een kluwen lakens. S. had zich op maandag 8 oktober ziek gemeld. Hij deed alsof hij migraine had, waarna hij, volgens de basisregel, 48 uur op zijn cel mocht blijven. In die dagen is de cel van S. niet gecontroleerd.
Een andere conclusie van het BV&I is dat personeel volgens de instructie heeft gewerkt bij het verstrekken van de lakens. Maar het heeft er alle schijn van dat deze instructie niet compleet was. Voormalig directeur Cees Niessen gaf in een interview met het AD al toe dat de laken-procedure binnen de PI niet goed functioneerde.
De DJI geeft in een reactie aan lessen te hebben geleerd uit de uitbraakpoging. ,,De administratie van die bewuste dag was niet op orde”, aldus een woordvoerder. ,,Daarop heeft de PI Alphen de protocollen en de werkinstructies aangescherpt. Ook zullen er structureel extra controles plaatsvinden op de naleving daarvan door medewerkers.”
Voor de inspecties is ‘ruim voldoende tijd ingepland en het personeel had voldoende tijd om de werkzaamheden uit te voeren’, volgens de DJI. ,,Er was geen sprake van een hoge werkdruk.” De Alphense gevangenis gaat een cel in de toekomst ook controleren als een gedetineerde ziek is.
Werkdruk
Vakbond FNV wijst in zijn algemeenheid juist op een hoge werkdruk bij de DJI. ,,Landelijk zijn er 1000 vacatures, ook in Alphen is de werkdruk hoog. Als er te weinig mensen zijn, kan het haast niet anders dan dat er zaken over het hoofd worden gezien”, zegt FNV-vakbondsbestuurder Yntse Koenen. ,,En ook al is de formatie formeel op orde, dan nog kun je dingen missen. Wij dringen er al jaren op aan dat de formatienormen omhoog moeten. De DJI moet voor de veiligheid en de professionaliteit gewoon ruimer in zijn jasje zitten.”
