Column Xaverio van der Aar: De brug die iedereen te slim af is
Foto: Xaverio van der AarErgens aan de zuidoostkant van Alphen aan den Rijn ligt een brug die meer invloed heeft op ons dagelijks leven dan menigeen denkt: de Gouwespoorbrug. Officieel een draaibrug. In de volksmond vaak gewoon “die vermaledijde spoorbrug”. Geen imposant bouwwerk zoals de Hef in Rotterdam, geen elegante boog die een ansichtkaart waard is. Nee, dit is een brug die vooral bekendstaat om wachten, stilstaan en vertragen.
En toch is hij onmisbaar.
Een brug die niet wil kiezen
De Gouwespoorbrug is de eeuwige twijfelaar tussen spoor en water. Aan de ene kant raast de treinreiziger, die met een goede planning zijn overstap in Gouda / Leiden moet halen. Aan de andere kant de schipper, die na uren varen ineens een rood licht ziet en moet wachten tot de brug “zin heeft” om open te draaien.
Je voelt de ergernis aan beide kanten. De treinreiziger moppert: “Moet die boot nou precies nú door?” De schipper zucht: “Serieus, voor één lullig Sprintertje moet ik hier twintig minuten dobberen?”
Het is alsof de brug zelf plezier heeft in het tegen elkaar uitspelen van deze twee werelden. Een soort brommige scheidsrechter die niemand écht zijn zin geeft.
Een krakend icoon
Maar eerlijk is eerlijk: de brug heeft zijn beste tijd gehad. Sinds 1940 draait hij mee, letterlijk. Maar tegenwoordig draait hij vaker stuk dan soepel. De techniek is verouderd, de middenpijler wankel en het onderhoud een gevecht tegen de klok. Soms valt het treinverkeer stil door een storing. Soms blokkeert de scheepvaart. En vorig jaar voer er zelfs een schip tegenaan, alsof de Gouwe zelf dacht: “Nu is het klaar met dat wiebelige ding.”
Volgens ProRail is de brug ‘aan het eind van zijn technische levensduur’. In gewone mensentaal: hij is op.
Een operatie met gevolgen
En dus komt er een vervanger. Eind 2026 gaat de schop erin. Negen maanden geen treinverkeer tussen Leiden en Woerden. Negen maanden van bussen, overstappen, vertragingen en klagende forenzen. En ook de scheepvaart krijgt te maken met stremmingen.
Het klinkt bijna onvoorstelbaar dat één enkele brug zo’n impact kan hebben. Maar de Gouwespoorbrug is nu eenmaal een spil: hij verbindt het spoor, hij beheerst de Gouwe, hij is de laatste hindernis voor containers op weg naar Alpherium. Een eenvoudige draaibrug blijkt de knoop die alles bij elkaar houdt.
Verdriet om een lastig karakter
Zullen we de brug missen? Waarschijnlijk niet. De nieuwe wordt moderner, sneller, betrouwbaarder. Geen wachttijden meer, geen storingen, geen wiebelende pijlers. En toch knaagt er iets. Want deze oude draaibrug, met al zijn nukken en grillen, is méér dan metaal.
Hij symboliseert het eeuwige gevecht in Alphen tussen water en land, tussen varen en sporen. Hij herinnert ons eraan dat logistiek, hoe hightech ook, nog steeds afhankelijk kan zijn van een paar bouten, tandwielen en een draaiend dek.
Misschien verdient hij daarom een saluut als hij straks zijn laatste draai maakt. Niet omdat we hem liefhebben, maar omdat hij ons jaren heeft geleerd: soms moet je gewoon wachten.
En dát, beste lezer, is misschien wel de belangrijkste levensles die een brug ons kan geven.
