Alphens college: opnamestop voor Oekraïense vluchtelingen ‘moeilijk maar noodzakelijk’
De flexwoningen die in 2023 aan de Kees Mustersstraat werden geplaatst voor Oekraïense vluchtelingen. Foto Google Maps
ALPHEN AAN DEN RIJN – Het college van burgemeester en wethouders noemt de recente opnamestop voor Oekraïense vluchtelingen “een lastige, maar onvermijdelijke maatregel”. Dat staat in een brief aan de gemeenteraad. De gemeente kampt met een tekort aan opvangplekken en werkt bovendien aan een complexe verhuizing van bestaande locaties, waardoor er tijdelijk geen capaciteit beschikbaar is.
Twijfel over motieven nieuwkomers
In de brief schrijft het college dat er steeds vaker twijfel bestaat over de vraag of nieuwkomers daadwerkelijk oorlogsvluchtelingen zijn. In meerdere gevallen lijkt sprake te zijn van Oekraïners die als arbeidsmigrant naar Nederland komen en gebruik proberen te maken van de gunstigere opvangvoorzieningen.
Deze twijfel wordt volgens de gemeente breder gedeeld. “Landelijk herkennen gemeenten dit knelpunt en het is bekend bij het ministerie,” laat een woordvoerder weten. Tegelijkertijd benadrukt de gemeente dat ze geen uitspraken kan doen over individuele gevallen of concrete bewijsvoering kan delen.
Controle door IND
Iedere Oekraïner die opvang aanvraagt, wordt gecontroleerd door de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND). Daarbij wordt vastgesteld of iemand voldoet aan de voorwaarden van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming. Oneigenlijk gebruik door arbeidsmigranten is een bekend probleem, maar het blijft volgens de gemeente moeilijk om dit scherp te onderscheiden.
Opnamestop door gebrek aan plekken
Door het tekort aan opvanglocaties, zowel lokaal als landelijk, besloot Alphen aan den Rijn een tijdelijke opnamestop in te voeren. Alle beschikbare plekken zijn in gebruik voor de lopende herverdeling van opvanglocaties.
Wekelijks ontvangt de gemeente normaal tien tot twintig e-mailverzoeken voor opvang. Sinds de opnamestop melden mensen zich niet meer fysiek aan de balie, aldus de woordvoerder.
Volgens het college is tijdelijke noodopvang, zoals hotels, geen optie. Zulke locaties zouden een “aanzuigende werking” hebben, terwijl doorplaatsing naar reguliere opvang landelijk vrijwel onmogelijk is door het structurele tekort aan plekken.
Doorverwijzen naar Zuidplas
Wanneer Alphen de eerste gemeente blijkt te zijn waar een Oekraïner zich meldt, wordt altijd contact gezocht met de crisisnoodopvang in de gemeente Zuidplas. Alleen als ook daar geen plek is, wordt de nieuwkomer gevraagd zelf tijdelijk onderdak te regelen.
‘Bijna onmogelijke opgave’
De gemeente wijst in de brief ook op een juridische spanning. Europa eist dat lidstaten resultaat boeken bij de opvang van Oekraïense ontheemden. In Nederland is voor gemeenten echter slechts een inspanningsverplichting vastgelegd. Daardoor voelen gemeenten zich verantwoordelijk gehouden voor een taak die landelijk niet goed kan worden uitgevoerd.
“Het kabinet neemt onvoldoende verantwoordelijkheid voor de tekorten in opvangcapaciteit,” concludeert het college. “Daardoor belandt de praktische uitvoering bij individuele gemeenten, die daarmee voor een bijna onmogelijke opgave staan.”
Maar dit is alleen maar “besloten” ivm de verkiezingen, volgend jaar.