Marketentster is na 45 jaar nog steeds onverminderd populair als typische Jaarmarkt-lekkernij
Bron/beeld: Studio Alphen
ALPHEN AAN DEN RIJN - Zoals kruid- en pepernoten tot na de viering van Sinterklaas worden verkocht, oliebollen rondom de jaarwisseling en paaseieren in het voorjaar, heeft Alphen aan den Rijn ook al 45 jaar lang een eigen traditie: het eten van de zogeheten marketentster. Deze lokale lekkernij wordt alleen gebakken in september en is ooit speciaal in het leven geroepen voor de grootste jaarmarkt van het land. 'Als je hem opeet, lust je er nog wel één.'
Hoewel het al bijna een halve eeuw geleden is, kan Jan Verzaal (75) zich nog levendig herinneren hoe de Ter Aarder in het jaar 1977 de allereerste marketentster bakte. Vooropgesteld: hij heeft 'm niet zelf bedacht. Dat is een eer die toekomt aan Koos de Graaf, de inmiddels overleden Alphense bakker voor wie Verzaal destijds werkte.
'Wij wisten ook niet dat het een succes zou gaan worden', vertelt hij 45 jaar later haast verontschuldigend. 'Maar iedereen vond ze lekker, dus het kon ook haast niet misgaan.' Op foto's en krantenknipsels die Verzaal heeft bewaard, is te zien dat zijn dan 5-jarige zoon Robin het eerste exemplaar overhandigt aan toenmalig burgemeester Gallas.
Amandelspijs, roomboter en spritsdeeg
De marketentster is in het leven geroepen, omdat er binnen het gemeentehuis behoefte was aan een speciale Alphense Jaarmarktkoek. 'Het is geen ingewikkeld gebakstuk', zegt Verzaal. 'Maar wel ontzettend lekker. Je moet het ook vers maken en met goede grondstoffen.' De koek van cupcakeformaat bestaat uit amandelspijs, roomboter en spritsdeeg, aangevuld met jam en poedersuiker.
Verzaal omschrijft de marketentster als een combinatie van een gevulde koek en een spritskoek. 'Hij is wel machtig. Ik zeg altijd: als je hem opeet, dan lust je er nog wel één. Zo lekker zijn ze. Maar dat kun je natuurlijk beter niet doen. Pak die tweede in de middag of avond bij een kop koffie, dan kun je er best wel twee hebben op een dag.'
Vrouwelijke ronde vormen
Voor het eerst sinds hij twee jaar na het ontstaan van de marketentster stopte als banketbakker, keert Verzaal terug naar zijn oude werkplaats in winkelcentrum Ridderhof. Daar zit nu bakkerij Van Kempen, waar nog steeds elk jaar duizenden marketentsters over de toonbank gaan. Die naam is overigens gebaseerd op vrouwen die drank en voedsel aan soldaten verkochten. Vandaar ook de vrouwelijke ronde vormen, denkt Verzaal.
Matthijs Richel maakt al dertien jaar marketentsters. 'Met plezier', benadrukt de banketbakker uit Roelofarendsveen. 'Het geheim van een goede marketentster? Je moet natuurlijk geen margarine gebruiken. Gewoon een goede roomboter en echte amandelspijs. Hij moet goed gevuld zijn met lekkere jam. En mooi goudbruin afgebakken.'
'Het is er een beetje ingebakken'
Komende woensdag is de Alphense Jaarmarkt - na drie jaar afwezigheid vanwege de coronapandemie - weer terug in haar vertrouwde vorm. Naarmate dat moment nadert, neemt het aantal marketentsters dat Richel moet bakken toe. 'De eerste weken maken wij er driehonderd op een dag. Op woensdag zijn het er ver over de duizend. Dan ben je de hele bezig met alleen maar marketentsters maken. Dat is altijd weer een leuke uitdaging', vindt hij.
Dat de marketenster een begrip is in Alphen en omgeving, verbaast Richel niet. 'Hij wordt al zo lang gemaakt.' Grappend: 'Ik denk dat het er een beetje ingebakken is, om toch maar bij de termen te blijven.' Of het lokale gebakje een blijvertje is? Verzaal draait de vraag liever om. 'Waarom niet? Als het een succes is, waarom zou je ermee stoppen? Gewoon blijven gaan, huppatee.'
