Alphen aan den Rijn spant voorlopig de kroon met grootste miljoenentekort van provincie Zuid-Holland

Bron: Studio Alphen

GEMEENTE ALPHEN AAN DEN RIJN - De gemeente Alphen aan den Rijn spant de kroon met het grootste miljoenentekort in de begroting van de hele provincie Zuid-Holland in 2026. Het gaat de Nederlandse gemeenten de komende jaren, zoals het er nu voor staat, niet voor de wind als het gaat om de begrotingen. Veel gemeenten dreigen vanaf 2026 opgezadeld te worden met miljoenentekorten.

Volgens de provincie komt dat doordat het Rijk de geldkraan dichtdraait. Dat betekent mogelijk een flinke kluif voor de provincie Zuid-Holland: zij moet dan strikter financieel toezicht houden op de gemeenten. Hoe werkt dat eigenlijk? Dit zijn vier vragen over de financiële zorgen bij de gemeenten.

Het dichtdraaien van de geldkraan raakt alle gemeenten, zo ook die in Zuid-Holland. Er worden donkere wolken voorspeld vanaf 2026. Dit zijn de gemeenten die op het moment voor de komende jaren tekorten laten zien in hun eerste aanzet aan de begroting van volgend jaar:

• Alphen aan den Rijn: 19.2 miljoen euro tekort in 2026
• Delft: 5.8 miljoen euro tekort in 2026
• Den Haag: 16.3 miljoen euro tekort in 2026
• Gouda: 1.5 miljoen euro tekort in 2026
• Hillegom: 1.4 miljoen euro tekort in 2026
• Kaag en Braassem: 555.000 euro tekort in 2026
• Katwijk: 2.6 miljoen euro tekort in 2026
• Krimpenerwaard: 10.1 miljoen euro tekort in 2026
• Leiderdorp: 1.6 miljoen euro tekort in 2026
• Leidschendam-Voorburg: 2.4 miljoen euro tekort in 2026
• Lisse: 4.2 miljoen euro tekort in 2026
• Midden-Delfland: 3.2 miljoen euro tekort in 2026
• Nieuwkoop: 1.3 miljoen euro tekort in 2026
• Noordwijk: 1.5 miljoen euro tekort in 2026
• Oegstgeest: 2.4 miljoen euro tekort in 2026
• Pijnacker-Nootdorp: 3.8 miljoen euro tekort in 2026
• Rijswijk: 7.7 miljoen euro tekort in 2026
• Teylingen: 3.6 miljoen euro tekort in 2026
• Voorschoten: 1.8 miljoen euro tekort in 2026
• Wassenaar: 4.7 miljoen euro tekort in 2026
• Waddinxveen: 1.1 miljoen euro tekort in 2026
• Westland: 4.2 miljoen euro tekort in 2026
• Zoetermeer: 15.9 miljoen tekort in 2026
• Zoeterwoude: 1.6 miljoen euro tekort in 2026
• Zuidplas: 5.2 miljoen euro tekort in 2026

Het gaat hier om verwachte tekorten, gemeenten hebben nog een jaar de tijd om maatregelen te treffen om de uitgaven weer in balans te brengen met de lagere inkomsten. Deze maatregelen hebben vaak verregaande gevolgen voor de burgers en gemeenten doen er alles aan om dit zo lang mogelijk uit te stellen, bijvoorbeeld door het interen op hun vermogen.

De tekorten betekenen dus bezuinigen, of de reserves gebruiken om ervoor te zorgen dat de begroting in balans is. Dat is dan ook precies waar de raadsleden zich de afgelopen en komende week over buigen.

Zo stemden raadsleden in bijvoorbeeld Wassenaar en Delft al in met de nodige maatregelen die dus uitgewerkt gaan worden. En wanneer de raadsleden in Alphen aan den Rijn donderdag instemmen met de bezuinigingsplannen, daalt het tekort naar zo'n elf miljoen euro. Maar het risico blijft dat de gemeenten het tekort niet helemaal kunnen dichten in 2026.

Het Rijk bezuinigt vanaf 2026 2,3 miljard op het gemeentefonds, de belangrijkste inkomstenbron van gemeenten. Hierdoor dalen de inkomsten van gemeenten, maar worden hun wettelijke taken niet aangepast. Om de uitgaven weer in balans te brengen met de lagere inkomsten zullen gemeenten moeten bezuinigen of de woonlasten moeten verhogen.

'We spreken het Rijk aan op haar wettelijke verantwoordelijkheid om te zorgen dat de gemeenten over voldoende middelen beschikken voor het uitvoeren van hun wettelijke taken', benadrukt een provinciewoordvoerder.

Volgens de provincie Zuid-Holland zijn er verder 'intensieve gesprekken gevoerd' met gemeenten. 'Dat doen we om vooraf mee te denken over het vormgeven van de bezuinigingen, zodat deze straks binnen ons kader passen en wij vanuit financieel toezicht deze als realistisch kunnen aanmerken', vertelt een woordvoerder van de provincie.

In brieven over de begrotingen van dit jaar liet Zuid Holland al aan de gemeenten weten dat het niet verstandig is om af te wachten met bezuinigen. 'We hebben toen al aangegeven dat er nagedacht moet worden over maatregelen die genomen kunnen worden, mocht het ravijn niet volledig worden opgelost.'

Gemeenten zijn druk bezig geweest met deze maatregelen. Dit is een pijnlijk proces dat het voorzieningenniveau en de burgers gaat raken. Zo wordt door veel gemeenten nagedacht over het verkopen van zwembaden, verhogen van de woonlasten, snoeien in het groenbeleid zoals de gemeente Zuidplas doet of andere maatregelen. Daar beslissen de raadsleden in de gemeenten later dit jaar over.

Wanneer de gemeenten de tekorten toch niet opgelost krijgen, komen ze onder preventief toezicht terecht bij de provincie. Dat betekent dat het provinciebestuur de begroting van de gemeente moeten goedkeuren en de gemeente toestemming moet vragen voor het doen van uitgaven.

Ook moeten de gemeenten dan een 'herstelplan' op gaan stellen, met daarin de nodige oplossingen en bezuinigingen om het huishoudboekje van de gemeente weer op orde te brengen.

'Het kan dan zijn dat het provinciebestuur, met het oog op het herstellen van het structureel evenwicht, bepaalde uitgaven niet goedkeurt. Het gaat dan om uitgaven die uit te stellen of te voorkomen zijn', vertelt een woordvoerder van de provincie. 'Om zo dicht bovenop de uitgaven van gemeenten te zitten is niet de hobby van een provincie. Maar dit gaat om noodsituaties. Dan is het onze wettelijke taak om dit te doen.'

'De verwachting is dat veel gemeenten in 2025 de begrotingen nog wel sluitend gaan krijgen', legt een woordvoerder van de provincie uit. Kortom, volgend jaar zijn rigoureuze maatregelen vanuit de provincie nog niet nodig. Daarna wordt het beeld, zoals de gemeenten zelf dus ook al zeggen, een stuk meer ongewis.

Maar het is niet iets waar de provincie nu al nadrukkelijk over nadenkt, of zich nu al op voorbereidt. 'Het toezicht vergt natuurlijk wel veel tijd en energie op het moment dat het zwartste scenario zich voor gaat doen.'

'Maar het is nu nog te vroeg om te zeggen hoeveel gemeenten daadwerkelijk onder preventief toezicht komen te staan. We zien dat gemeenten, hoe lastig dit ook is, hun uiterste best doen om de begroting sluitend te houden. Gemeenten stellen eind 2025 hun begrotingen voor 2026 vast en hebben nog een jaar de tijd om maatregelen te treffen om hun uitgaven in balans te brengen met de verlaging van hun inkomsten', legt een woordvoerder van de provincie uit.

Geen reacties

Geef een reactie